Yargıtay Kararları – Çalışma ve Toplum, 2022/1

İlgili Kanun / Madde

4857 S. İşK/32,41

T.C

YARGITAY

9. HUKUK DAİRESİ

Esas No. 2021/11732

Karar No. 2021/15885

Tarihi: 29.11.2021

BORDRO HİLESİ

İMZASIZ ÜCRET BORDROLARININ BANKAYA

YATAN TUTARLA UYUMLAŞTIRACAK ŞEKİLDE

FAZLA ÇALIŞMA TAHAKKUKUN YAPILMASI

İMZASIZ ÜCRET BORDROLARINDAKİ

TAHAKKUKLARA DEĞER VERİLEMEYECEĞİ

ÖZETİ Davacı, açıkça imzasız belgelere ya da ücret

bordrolarına delil olarak dayanılmasına itiraz

etmektedir. Mahkemece hükmüne uyulan bozma

ilamına göre de; bankaya yatan tutar ile uyumlu hale

getirilmek için hazırlanan imzasız ücret bordrolarına,

imzasız personel cari kartına ya da bu belgelerde

yazan tahakkuk ya da avans miktarlarına değer verme

imkanı bulunmamaktadır. Buna karşın, Bölge Adliye

Mahkemesince imzasız ücret bordrolarına değer

verecek şekilde "bordro net" ve "ödenecek tutar"

şeklinde bir ayrıma gidilmesi doğru olmamıştır. Şu

halde; fazla çalışma ücreti alacağı bakımından varsa

sadece kabul edilen ücrete göre ödenmesi gereken

aylık tutarı aşan miktarda bankaya yatan tutarın

mahsubu yerine denetime elverişli şekilde de

gösterilmeyen ve imzasız ücret bordrolara değer verir

şekilde yapılan bir hesaplama ile sonuca gidilmesi

yanılgılı değerlendirmeye dayalı olup bozmayı

gerektirmiştir.

DAVA: Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen

incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu

anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor

dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

490Yargıtay Kararları – Çalışma ve Toplum, 2022/1

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:

Davacı vekili; müvekkilinin 15.12.2006 tarihinde davalı şirkete ait Rusya,

Arnavutluk, Kosova ve Afganistan'daki inşaat şantiyelerinde iş makinesi operatörü

olarak işe başladığını, bu çalışmasının 27.09.2014 tarihine kadar devam ettiğini, en

son net 1500 USD fiks ücret aldığını, 3 öğün yemek ve yatmak için tahsis edilen

koğuştan yararlandığını, son çalıştığı şantiyeden iş bitimi nedeniyle gönderildiğini,

yeniden işe çağırılmadığını, işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem ve

ihbar tazminatları ile yıllık ücretli izin, ulusal bayram, genel tatil, hafta tatili ve fazla

çalışma ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı Cevabının Özeti:

Davalı vekili; talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, davanın

öncelikle zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, davacı ile proje

bazlı olarak belirli süreli iş ilişkisinin kurulduğunu, projelerin sona ermesiyle iş

akdinin kendiliğinden sona erdiğini, kıdem-ihbar tazminatı talep edemeyeceğini,

saat ücreti üzerinden çalıştığını, fazla mesai, hafta tatili ve genel tatil ücretinin

maaşa eklenerek ödendiğini, ücretlerin banka hesabına yatırıldığını, kullanmadığı

izin ücretlerinin de ödendiğini, ödemelerin ihtiraz-i kayıtsız kabul edildiğini, mesai

şeridi tabloları, maaş bordroları, cari hesap kartı ve banka kayıtlarının uyumlu

olduğunu, yıllık ücretli izinlerini kullandığını savunarak davanın reddine karar

verilmesini istemiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

Mahkemece davanın kısmen kabulü ile kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık

ücretli izin alacaklarının davalıdan tahsiline hükmedilmiştir.

İstinaf Başvurusu:

İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı taraf vekilleri istinaf başvurusunda

bulunmuştur.

Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:

Bölge Adliye Mahkemesince taraf vekillerinin istinaf başvurusunun kabulüne

karar verilerek ilk derece mahkemesi kararı ortadan kaldırılmış ve 6100 sayılı

Kanun’un 353/1-b-2 maddesi uyarınca yeniden hüküm kurulmuştur.

Bozma Kararının Özeti:

Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı vekili tarafından temyizi üzerine;

Dairemizin 22.02.2021 tarih 2020/1240 esas ve 2021/4621 karar sayılı kararı ile

Bölge Adliye Mahkemesinin kararı “Davalıya ait yurt dışı işyerinde çalışan

davacının tazminat ve alacaklarının belirlenmesine esas ücret taraflar arasında

uyuşmazlık konusudur. Davacı işçi son aylık ücretinin net 1.500 USD olduğunu

ileri sürmüş, davalı işveren 3,49 USD saat ücretini savunmuştur. Mahkemece

davalının sunduğu kayıttaki ücret üzerinden hesaplanan tazminatlar hüküm altına

alınmıştır. Davacının imzasını içermeyen aylık ücret bordrolarında saat ücreti ile

temel ücret hesabı dışında fazla çalışma, hafta tatili ile bayram genel tatil ücreti gibi

491Yargıtay Kararları – Çalışma ve Toplum, 2022/1

tahakkuklara yer verilerek davacının banka hesabına yatan tutar ile uyumlu bir

tahakkuka gidilmiştir. Davalı işveren işçinin imzasını içermeyen ve her zaman

düzenlenmesi mümkün olan bordrolarla temel ücreti bölmek suretiyle diğer işçilik

alacaklarının da ödendiği şeklinde bir uygulama geliştirmiştir. İşçinin banka

hesabına yapılan ödemelerde maaş açıklaması dışında başka bir bilgiye yer

verilmemiştir. Davacının yaptığı iş, kıdemi, son çalıştığı şantiyenin Afganistan

şantiyesi olması, emsal ücret araştırması, davacı tanık ifadeleri ve bordro içerikleri

gözetilerek davacı işçinin aylık temel ücretinin iddiası gibi 1.500 USD olduğu kabul

edilmeli ve bordroların fazla çalışma ile tatil tahakkuklarını içermediği sonucuna

varılmalıdır. Buna göre bilirkişi hesap raporunun ilgili seçeneği değerlendirilerek ve

gerekirse bu esaslar dahilinde bilirkişiden yeniden rapor alınarak mahkemece bir

değerlendirmeye tabi tutulup tazminat ve alacaklar hakkında bir karar verilmelidir.

Fazla mesai ve tatil alacaklarının kabulü yönünde karar verilecek olursa bordrolarda

aylık 1.500 USD'nin üzerinde ödeme bulunan aylar yönünden işverence yapılan

ödeme miktarlarının o dönem muaccel olan fazla mesai ve tatil alacaklarından

mahsup edilmesi gerektiği de gözden kaçırılmamalıdır.” gerekçesiyle bozulmuş ve

dosya incelenmek üzere Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmiştir.

Bozma Sonrası Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:

Bölge Adliye Mahkemesince; Dairemizin bozma kararına uyularak yapılan

araştırma ve aldırılan bilirkişi raporu sonucunda davacının aylık ücretinin 1.500,00

USD olduğu ve bordroların fazla çalışma ve tatil tahakkuklarını içermediği kabul

edilerek davacı talebine konu tazminat ve diğer işçilik alacaklarının yeniden

hesaplanması hususunda bilirkişiden ek rapor alınmış, fazla çalışma alacağı dışında

bilirkişi raporuna itibar edilmiş, fazla çalışma bakımından ise her ne kadar fazla

çalışmadan mahsup edilen 7.939,77 USD tutara ne şekilde ulaşıldığı açıklanmamış

ise de, dosyaya sunulan bordroların incelenmesinde, "bordro net" ve "ödenecek

tutar" başlıklı iki ayrı sütun bulunduğu, fazla çalışma ve tatil alacakları

tahakkuklarıyla birlikte ortaya çıkan tutarın “bordro net” olarak ifade edildiği, maaş

avansı kesintisi yapıldıktan sonra da ödenecek tutarın gösterildiği; yurt dışındaki

işçilerin bankaya yatanın haricinde avans aldığı sabit olup davacının eksik ücret

ödendiği iddiası ve ücret alacağı talebi bulunmadığından bilirkişi hesaplamasında

1.500,00 USD'nin üstündeki tahakkukların tespiti için "bordro net" kısmının

dikkate alınması yönteminin isabetli görüldüğü, bordroların tek tek denetlenmesi

sonucu bilirkişinin toplama hesabında maddi hata yaptığı, mahsubu gereken

miktarın 7.919,50 USD olduğu gerekçesiyle bakiye fazla çalışma alacağın 2.510,50

USD olduğu kabul edilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Temyiz Başvurusu:

Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.

Gerekçe:

1-Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş Bölge Adliye Mahkemesi

kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına,

492Yargıtay Kararları – Çalışma ve Toplum, 2022/1

bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan

yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmamasına göre davacının

aşağıda belirtilen bendin dışındaki sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2- Taraflar arasında fazla çalışma ve yıllık ücretli izin alacağı bakımından

ücret bordrosunda yazılı tutarların dikkate alınıp alınmayacağı konularında

uyuşmazlık bulunmaktadır.

Dairemizin 22.02.2021 tarih 2020/1240 esas ve 2021/4621 karar sayılı

bozma ilamında; tazminat ve alacakların hesabına esas ücretin hatalı belirlendiği,

işverence imzasız ücret bordrolarının banka ödemeleri ile uyumlu hale getirilerek

temel ücretin bölünmek suretiyle işçilik alacaklarının ödendiği şeklinde bir

uygulama geliştirildiği ve bankaya yatan miktarların sadece maaş açıklaması ile

yatırıldığı dolayısıyla işçinin aylık ücretinin 1500 USD olduğunun kabul edilmesi ve

imzasız ücret bordrolarının tahakkuk içermediği sonucuna varılması gerektiği ifade

edilerek bu esaslar dahilinde gerekirse yeniden bilirkişi raporu alınıp 1500 USD

üzerinde ödeme olan aylar bakımından o dönem muaccel olan fazla çalışma ve tatil

alacaklarından mahsup yapılması gerektiği açıklanmıştır.

Davacı, açıkça imzasız belgelere ya da ücret bordrolarına delil olarak

dayanılmasına itiraz etmektedir. Mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamına göre

de; bankaya yatan tutar ile uyumlu hale getirilmek için hazırlanan imzasız ücret

bordrolarına, imzasız personel cari kartına ya da bu belgelerde yazan tahakkuk ya

da avans miktarlarına değer verme imkanı bulunmamaktadır. Buna karşın, Bölge

Adliye Mahkemesince imzasız ücret bordrolarına değer verecek şekilde "bordro

net" ve "ödenecek tutar" şeklinde bir ayrıma gidilmesi doğru olmamıştır. Şu halde;

fazla çalışma ücreti alacağı bakımından varsa sadece kabul edilen ücrete göre

ödenmesi gereken aylık tutarı aşan miktarda bankaya yatan tutarın mahsubu yerine

denetime elverişli şekilde de gösterilmeyen ve imzasız ücret bordrolara değer verir

şekilde yapılan bir hesaplama ile sonuca gidilmesi yanılgılı değerlendirmeye dayalı

olup bozmayı gerektirmiştir.

Aynı şekilde; somut uyuşmazlıkta, yıllık ücretli izin kullandırdığını ispatla

yükümlü olan işveren tarafından dosyaya imzalı yıllık ücretli izin cetveli ya da

eşdeğerde bir belge sunulmamış olup yıllık ücretli izin tahakkuku bulunan ücret

bordroları da imzasızdır. Buna göre, yıllık ücretli izin ödemesinin olduğu 2011

Kasım ve 2014 Eylül ayları bakımından ancak o ay için bankaya yatması gereken

ücret miktarını aşan ve fazla çalışma ücreti alacağından da mahsup edilmemiş olan

bir tutar varsa bu tutarın yıllık ücretli izin alacağından mahsup edilmesi aksi halde

mahsup yapılmadan bu alacak kaleminin hesaplanması gerekmektedir. Bu husus

gözetilmeden karar verilmesi de bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı

sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye

Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde

ilgiliye iadesine, 29.11.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

493